భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా మణుగూరు మండలం కూనవరం గ్రామానికి చెందిన నిరక్షరాస్యుడైన రామచంద్రయ్యకు నాలుకపై కోయ తెగకు సంబంధించిన మౌఖిక చరిత్రలు ఉన్నాయి. తెలుగు, కోయ భాషలో అతని స్వర గదుల నుండి అప్రయత్నంగా క్యాస్కేడ్ చేయడానికి కథను మాత్రమే ప్రస్తావించాలి. కోయ తెగకు (డోలి) ఉపకులానికి చెందిన వ్యక్తి. తెగల వంశ చరిత్రలను పారాయణం చేసే రామచంద్రయ్య బహుశా ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణా రెండు రాష్ట్రాల్లో మిగిలిపోయిన చివరి గాయకుడు. కొన్నిసార్లు ఆయన ప్రదర్శనలు ఇవ్వడానికి ఛత్తీస్‌గఢ్‌ రాష్ట్ర సరిహద్దును దాటాల్సి వచ్చిందని, అక్కడ ప్రజలు కోయ భాషలో పాటలు కోరుకుంటున్నారని రామచంద్రయ్య చెప్పారు. అతను వివాహాలలో, అంత్యక్రియల వద్ద పాడతాడు. అతను ఎల్లప్పుడూ ‘సమ్మక్క సారలమ్మ మేడారం జాతర’లో పాడతాడు, ఇది ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద గిరిజన సమాజంలో ప్రచారం చేయబడింది. మేడారం జాతర ఈ ఏడాది జనవరి 31 నుంచి ఫిబ్రవరి 3 వరకు జయశంకర్ భూపాలపల్లి జిల్లా ఏటూరునాగారంలో జరగనుంది.
గెజిట్ 1896 నాటి గోదావరి జిల్లా గెజిట్ ద్వారా డోలి సమాజాన్ని కోయలలో ‘ప్రొఫెషనల్ బిచ్చగాళ్ళు’గా వర్ణించారు. వారి విధులు పూజారి లాంటివి, ‘ఒడిస్’-తో పాటు ఉన్నతమైన పూజారి వర్గం – వారిని ‘అక్షరాస్యులు’గా వర్గీకరించవచ్చు. తెగ, వారి స్థితిని ఇప్పటికీ ‘తక్కువ’గా పరిగణించబడుతుంది
సమ్మక్క-సారలమ్మ కథ కాకతీయ రాజవంశానికి వ్యతిరేకంగా గిరిజన స్త్రీలు చేసిన యుద్ధం గురించి, ప్రతాపరుద్ర రాజు తమ అడవులలో నిర్మించిన ట్యాంకుల కోసం పన్ను విధించినప్పుడు అతన్ని సవాలు చేశారు. కోయ తెగ వారు అప్పుడు వేట-సేకరణపై ఆధారపడి జీవించారు. ఏ భూమిని సాగు చేయలేదు. కాబట్టి, రాజు సాగు కోసం బయటి వ్యక్తులను అడవిలోకి పంపాలని కోరుకున్నాడు, ఇది ఒంటె వెనుక చివరి గడ్డి. రామచంద్రయ్య గారు చెప్పిన పాటలో ఈ కథ చాలా స్పష్టంగా బయటపడింది’’ అంటారు ప్రొఫెసర్ జయధీర్ తిరుమలరావు. ‘సమ్మక్క-సారలమ్మ’తో పాటు గరికామరాజు, పగిడిద్ద రాజు, రామరాజు, గాడి రాజు, బాపనమ్మ, ముసలమ్మ, నాగులమ్మ, సదలమ్మ మొదలైన ఆదివాసీ యోధుల కథలను బల్లవీరుడు గానం చేస్తాడు. అతను ఎండోగామస్ గిరిజన ఉప-విభాగాలు మరియు వారి ఇంటిపేర్ల వెనుక ఉన్న కథలను కూడా తెలుసు మరియు చదువుతున్నాడు. “ఇప్పుడు, ఎవరూ కథలు పాడాలని అనుకోరు. నా సొంత కొడుకు కూడా ఆ సంప్రదాయాన్ని పాటించడానికి నిరాకరిస్తున్నాడు’’ అని రామచంద్రయ్య ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు ..
