డా యం.సురేష్ బాబు, అధ్యక్షుడు, ప్రజా విజ్ఞాన వేదిక
భారతదేశంలో హరిత విప్లవం ప్రారంభమైనప్పుడు, వేగంగా పెరుగుతున్న జనాభాకు ఆహారం అందించడమే లక్ష్యం- కేవలం 10 సంవత్సరాలలో 21 శాతం పెరిగి 1961లో 439 మిలియన్లకు చేరుకుంది- ఆహార ఉత్పత్తిలో స్వయం సమృద్ధి సాధించడం కర్తవ్యంగా భావించింది. అప్పటికి దేశం తరచుగా కరువులు, ఆహార కొరతను ఎదుర్కొంటూ ఉన్నది; ఆకలి విస్తృతంగా వ్యాపించింది. కాబట్టి వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తల ప్రధాన ఉద్దేశ్యం దిగుబడిని మెరుగుపరచడం. శాస్త్రవేత్తలు పోషకాహార లోపం గురించి ఆలోచించే స్థితిలో ఎప్పుడూ లేరు. ఇది ఆహార భద్రతకు ప్రాధాన్యమిస్తూ అనూహ్య పరిణామాలకు దారితీసే దేశం వ్యవసాయ పద్ధతుల చీకటి చిత్రం. పోషక నాణ్యతను పరిగణనలోకి తీసుకోకుండా అధిక దిగుబడినిచ్చే రకాలు వేగంగా స్వీకరించడం ప్రజారోగ్యంపై దీర్ఘకాలిక హానికరమైన ప్రభావాలు కలిగి ఉంటుంది. ధాన్యాలలో విషపదార్థాలు పేరుకుపోవడం చాలా ఆందోళన కలిగిస్తుంది. ఎందుకంటే ఈ గింజలు అంటువ్యాధులను, దీర్ఘకాలిక వ్యాధులను మరింత తీవ్రతరం చేసే అవకాశం ఉంది. పరిమాణానికి మాత్రమే కాకుండా నాణ్యత పోషక విలువలకు కూడా ప్రాధాన్యతనిచ్చే సమగ్ర వ్యవసాయ విధానాల ప్రాముఖ్యత. ఈ సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి స్థిరమైన వ్యవసాయ పద్ధతులు, విభిన్న పంట రకాలు ఆహార ఉత్పత్తి ప్రభావాలపై కొనసాగుతున్న పరిశోధనలు చాలా అవసరం. ముఖ్యంగా ఆహార భద్రత, ప్రజారోగ్యం వంటి ప్రాథమిక అంశాల విషయానికి వస్తే, ఒక ప్రాంతంలో పురోగతి ఇతరుల ఖర్చుతో రాకూడదు. హరిత విప్లవం నిస్సందేహంగా ఆహార ఉత్పత్తి భద్రతను పెంపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది, అయితే దిగుబడిపై ఏక దృష్టి పెట్టడం పోషకాహార భద్రతకు నష్టం కలిగించిందని స్పష్టమైంది. ఐకార్ పరిశోధనలు వ్యవసాయ పరిశోధన, దిగుబడి, పోషకాహారం రెండింటికి ప్రాధాన్యతనిచ్చే విధానంలో మార్పు అవసరాన్ని తెలుపుతున్నాయి. పంట ఉత్పాదకతను పెంచడం, ఉత్పత్తి చేయబడిన ఆహారం అవసరమైన పోషకాలతో సమృద్ధిగా ఉండేలా చూసుకోవడం మధ్య సమతుల్యతను సాధించడం చాలా అవసరం. ఈ సవాలును పరిష్కరించడానికి వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తలు, జన్యు శాస్త్రవేత్తలు, పోషకాహార నిపుణులు మరియు విధాన రూపకర్తల మధ్య సహకారం అవసరమవుతుంది, అవి అధిక దిగుబడిని ఇవ్వడమే కాకుండా పోషకాహార దట్టమైన పంట రకాలను అభివృద్ధి చేస్తాయి. ఇది సంక్లిష్టమైన పని, కానీ దీర్ఘకాలంలో ప్రజారోగ్యం శ్రేయస్సును కాపాడటంలో కీలకమైనది. వరి మరియు గోధుమ వంటి ప్రధాన పంటలలో ఉన్న పోషకాహార లోపాలను పరిష్కరించడానికి హైదరాబాద్‌లోని ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ రైస్ రీసెర్చ్ చేపట్టిన కార్యక్రమాలు ఆశాజనకంగా ఉన్నాయి. బయోఫోర్టిఫికేషన్ ప్రోగ్రామ్‌లలో దాత రకాలను ఉపయోగించడం ద్వారా, పరిశోధకులు దిగుబడిని త్యాగం చేయకుండా ఈ పంటలు పోషక పదార్థాన్ని మెరుగుపరచవచ్చు. అధిక దిగుబడినిచ్చే ఆశాజనకమైన మార్గాలతో దాత రకాలను దాటే వ్యూహం, ఫలితంగా వచ్చే రకాలు పోషక ప్రయోజనాలను పొందుతున్నప్పుడు దిగుబడిని కొనసాగించడానికి లేదా మెరుగుపరిచేందుకు ఒక ఆచరణాత్మక విధానం. ఈ విధానం ఆహార భద్రత యొక్క తక్షణ అవసరాన్ని మాత్రమే కాకుండా పోషకాహార లోపం ఉన్న జనాభా యొక్క పోషక అవసరాలను కూడా లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది, వివిధ జాతీయ మొక్కల పెంపకం సంస్థల ద్వారా జింక్- మరియు ప్రోటీన్ అధికంగా ఉండే వరి రకాలను విడుదల చేయడం, ప్రొటీన్, ఐరన్ జింక్‌తో సమృద్ధిగా ఉన్న గోధుమ రకాలను అభివృద్ధి చేయడం, భారతదేశంలోని ప్రధాన ఆహార పదార్థాల పోషక నాణ్యతను మెరుగుపరచడంలో ముఖ్యమైన దశను సూచిస్తుంది. ఈ ప్రయత్నాలు అత్యంత అవసరమైన వారికి అవసరమైన పోషకాలు అందించడం ద్వారా ప్రజారోగ్యంపై స్పష్టమైన ప్రభావాన్ని చూపగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. ఐకార్ కింద ఉన్న సంస్థలు 142 బయో ఫోర్టిఫైడ్ రకాల అభివృద్ధి చేయడం భారతదేశం అంతటా పంటలు పోషక నాణ్యత పెంచే తపనలో నిమగ్నమయ్యాయి బయోఫోర్టిఫికేషన్ కోసం లక్ష్యంగా చేసుకున్న క్షేత్రం, ఉద్యాన పంటల యొక్క విస్తృత శ్రేణి జనాభా యొక్క ఆహారంలో పోషకాహార లోపాలను పరిష్కరించడానికి సమగ్ర విధానాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది. బయోఫోర్టిఫైడ్ రకాలను రైతులలో పెద్ద ఎత్తున ప్రాచుర్యంలోకి తీసుకురావడం స్వీకరించడం సవాల్. కొత్త వంగడాలకు మారమని రైతులను ఒప్పించడం నిజంగా చాలా కష్టమైన పని, ప్రత్యేకించి ఇప్పటికే ఉన్న రకాలతో వారి అనుభవం, దిగుబడి స్థిరత్వం మరియు నాణ్యమైన విత్తనాలను పొందడం వంటి అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటుంది. బయో ఫోర్టిఫైడ్ విత్తనాల ఉత్పత్తి పంపిణీని ప్రోత్సహించే విధానాలు, పోషకాలు అధికంగా ఉండే పంటల కోసం డిమాండ్‌ను సృష్టించే మార్కెట్ అవసరం, వాటి స్వీకరణను వేగవంతం చేయడం, వ్యవసాయ ప్రకృతి దృశ్యాలలో వాటి సాగును ప్రధాన స్రవంతి చేయడంలో సహాయపడతాయి. బయో ఫోర్టిఫైడ్ పంటల క్రింద 10 మిలియన్ హెక్టార్ల భూమి గణనీయమైన సాగు సూచిస్తున్నప్పటికీ, పెంపకందారుల విత్తనాల పరిమిత ఉత్పత్తి సాగును అలాగే మరింత విస్తరించడానికి ఆటంకం కలిగించే సరఫరా విధానం అడ్డంకులు సృష్టిస్తోంది. బయో ఫోర్టిఫైడ్ రకాలు యొక్క సామర్థ్యాన్ని పూర్తిగా ఉపయోగించుకోవడానికి, విస్తృత స్వీకరణను నిర్ధారించడానికి, విత్తన లభ్యత మరియు పంపిణీకి సంబంధించిన సవాళ్లను పరిష్కరించడం చాలా కీలకం. అధిక-నాణ్యత గల బ్రీడర్ విత్తనాల ఉత్పత్తి పెంచడం, విత్తన పంపిణీ మార్గాలను క్రమబద్ధీకరించడం అలాగే కొత్త రకాలను అవలంబించడంలో రైతులకు తోడ్పాటు అందించడం వంటివి శ్రద్ధ వహించాల్సిన ముఖ్యాంశాలు.
ఈ సవాళ్లను అధిగమించడానికి, భారతదేశంలో పోషకాహార లోపాన్ని పరిష్కరించడంలో, ఆహార భద్రతను మెరుగుపరచడంలో బయోఫోర్టిఫికేషన్ పూర్తి సామర్థ్యాన్ని గ్రహించడానికి ప్రభుత్వ సంస్థలు, పరిశోధనా సంస్థలు, వ్యవసాయ విస్తరణ సేవలు, ప్రైవేట్ రంగానికి సంబంధించిన సహకార కార్యక్రమాలు అవసరం. రాబోవు ఈ ఉపద్రవాన్ని పరిష్కరించడానికి బహుముఖ విధానం అవసరం. ఇది అవసరమైన పోషకాలతో సమృద్ధిగా ఉన్న బయోఫోర్టిఫైడ్ పంట రకాలను అభివృద్ధి చేయడానికి, స్వీకరించడానికి ప్రాధాన్యతనిస్తుంది. అదనంగా, వ్యవసాయ పద్ధతులను వైవిధ్య పరచడానికి, స్థిరమైన వ్యవసాయ పద్ధతులు ప్రోత్సహించడానికి, పోషకాహారం యొక్క ప్రాముఖ్యత గురించి అవగాహన పెంచడానికి ప్రయత్నాలు అవసరం. ఆహారం పోషకాహార భద్రత రెండింటి యొక్క ప్రాముఖ్యతను గుర్తించడం ద్వారా లోపాలను పరిష్కరించడానికి లక్ష్య వ్యూహాలను అమలు చేయడం ద్వారా, భారతదేశం తన మొత్తం ఆహార వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి దేశ జనాభా యొక్క ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సును మెరుగుపరచడానికి పని చేయవచ్చు.
