వ్యవసాయ సంక్షోభానికి కారణాలు ఎన్నో!

రైతుల ఢిల్లీ దిగ్బంధనం, ప్రభుత్వం మొండితనం

డా. యం. సురేష్ బాబు, అధ్యక్షుడు, ప్రజాసైన్స్ వేదిక

లక్షలాది  మంది రైతులు ట్రాక్టర్లు, ట్రక్కులపై భారత రాజధాని న్యూఢిల్లీ వైపు కవాతు చేస్తున్నారు. తమ ఉత్పత్తులకు హామీ ధరలు, రుణమాఫీ సహా తమ డిమాండ్లను పరిష్కరించాలని ప్రభుత్వంపై ఒత్తిడి తెస్తున్నారు. అధికారులు ఢిల్లీలో పెద్ద సమావేశాలను నిషేధించారు.   ఇతర ఉత్తరాది రాష్ట్రాలతో పాటు పంజాబ్,  హర్యాణా నుంచి రైతులు పిలిచిన ‘మార్చి టు ఢిల్లీ’ (చలో ఢిల్లీ) పేరుతో  దేశ రాజధానిని దిగ్బంధనం చేస్తున్నారు.  హర్యాణా జిల్లాల్లో ఇంటర్నెట్ సేవలను నిలిపివేశారు.  ఢిల్లీ  రహదారులలో వేలాది పోలీసులను  మోహరించారు.  ట్రక్కులు, ట్రాక్టర్లు  ప్రవేశించకుండా  పదునైన  వస్తువులను రహదారిపై అమర్చారు.                                                                         

పంజాబ్  హర్యానాకు చెందిన సంస్థలతో పాటు ఉత్తరప్రదేశ్, రాజస్థాన్,  మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రాలకు చెందిన యూనియన్‌లు కూడా దేశ ఆహార భద్రతకు కేంద్రంగా ఉన్న అనారోగ్యంతో కునారిల్లుతున్న వ్యవసాయ రంగానికి సహాయం చేయడానికి ప్రభుత్వ జోక్యాన్ని డిమాండ్ చేస్తూ మార్చ్ లో పాల్గొంటున్నాయి.సంయుక్త కిసాన్ మోర్చా , కిసాన్ మజ్దూర్ మోర్చా, కిసాన్ మజ్దూర్ సంఘర్ష్ కమిటీలు నిరసనలకు నాయకత్వంలో 200కు పైగా రైతు సంఘాలు పాల్గొంటున్నాయి. 

 బాష్పవాయు ప్రయోగం, లాఠీ చార్జి

2020-2021 నిరసనలలో సంయుక్త కిసాన్ మోర్చా   కీలక పాత్ర పోషించింది.  దీని వలన రైతులు తమ ఖర్చుతో కార్పోరేషన్‌లకు ప్రయోజనం చేకూరుస్తారని భయపడే మూడు వ్యవసాయ చట్టాలను రద్దు చేయాలని ప్రధాని నరేంద్ర మోడీపైన ఒత్తిడి తెచ్చారు. రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేయడంతో పాటు అప్పటి నుంచి రైతులకు ఇచ్చిన హామీలను నెరవేర్చడంలో మోదీ ప్రభుత్వం విఫలమైందని రైతులు ఆరోపించారు. ప్రభుత్వం పట్ల అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేసేందుకు సంయుక్త కిసాన్ మోర్చా   దేశవ్యాప్త గ్రామీణ, పారిశ్రామిక సమ్మెకు పిలుపునిచ్చింది.      

రైతుల డిమాండ్లేమిటి?

రైతులు కనీస మద్దతు ధర  చట్టపరమైన హామీలను డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ఇది రైతు సమాజానికి భద్రతగా పనిచేస్తుంది. వ్యవసాయ రుణాల మాఫీ;  రైతులను దెబ్బతీసే విధానాలను వెనక్కి తీసుకోవడం.  ప్రభుత్వం రైతుల నుండి పంటలను కొనుగోలు చేసే ఖర్చు అయిన ఎంఎస్పీ, మార్కెట్ అనిశ్చితి మధ్య రైతులకు వారి ఉత్పత్తులకు నిశ్చయమైన ఆదాయాన్ని అందిస్తుంది. ఏదైనా పంట ఉత్పత్తి వ్యయం కంటే కనీసం 50 శాతం ఎక్కువగా ఎంఎస్‌పీని నిర్ణయించాలన్నది డిమాండ్‌. కరెంటు రంగాన్ని ప్రైవేటీకరించేందుకు ప్రణాళికాబద్ధంగా చేస్తున్న విధానాలకు వ్యతిరేకంగా రైతులు ఆందోళనలు చేస్తున్నారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ప్రస్తుతం రైతులకు సబ్సిడీతో కూడిన విద్యుత్‌ను అందజేస్తున్నాయి, ఇది ఇన్‌పుట్ ఖర్చులను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. అలాగే 2020-2021 నిరసనల సందర్భంగా మరణించిన రైతులకు పరిహారం ఇవ్వాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. పోరాట సమయంలో దాదాపు 750 మంది రైతు సోదరులు అమరులైనారు. వ్యవసాయ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మోడీ ప్రభుత్వం ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది. అయితే, అది పంజాబ్, హర్యాణా,  ఉత్తరప్రదేశ్, అన్ని ప్రధాన ధాన్యాల ఉత్పత్తిదారుల ప్రతినిధులను చేర్చడంలో విఫలమైంది. కమిటీ ఎలాంటి పురోగతి సాధించలేదు. ఈ క్రమంలో రైతులు దీర్ఘకాలిక సమస్యలతో సతమతమవుతున్నారు. పంట నష్టాల కారణంగా ప్రతి సంవత్సరం వేలాది మంది భారతీయ రైతులు ఆత్మహత్యలకు ఒడిగట్టుతున్నారు. విపరీతమైన వాతావరణ, వాతావరణ మార్పుల వల్ల నీటి వనరులు క్షీణించడం వల్ల వ్యవసాయ ఉత్పత్తి తగ్గింది.  సార్వత్రిక ఎన్నికలకు నెలరోజుల ముందు ఈ కవాతు వచ్చింది. ఇది బీజేపీ విజయావకాశాలు దెబ్బతీయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. ప్రభుత్వ గణాంకాల ప్రకారం, భారతదేశంలోని 1.4 బిలియన్ల జనాభాలో మూడింట రెండు వంతుల మంది రైతులు ఉన్నారు. ఇది దేశ స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో దాదాపు ఐదవ వంతు. అందువల్ల, రైతులు ప్రభావవంతమైన ఓటింగ్ కూటమిని ఏర్పరుస్తారు  పార్టీలు వారి మద్దతును పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తాయి.

ఇబ్బడిముబ్బడిగా పోలీసులు

రైతుల ఓట్లను కోరుతున్నందున, మోడీ ప్రభుత్వం గత వారం మాజీ ప్రధాని, రైతు నాయకుడు చౌధురి చరణ్ సింగ్,  1960 – 70 లలో హరిత (వ్యవసాయ) విప్లవానికి మార్గదర్శకుడైన ప్రఖ్యాత శాస్త్రవేత్త ఎంఎస్ స్వామినాథన్‌లకు దేశ అత్యున్నత పౌర గౌరవం ‘భారతరత్న’ను ప్రదానం చేసింది. చిన్న కమతాలు, కరవు, అనావృష్టి, సరైన నీటి సౌకర్యాలు, ఆధునిక సాగు పద్దతులు లేకపోవడం వంటి సమస్యలతో భారత వ్యవసాయ రంగం దశాబ్దాలుగా ఇబ్బంది పడుతోంది. దేశ జనాభాలో సగం మంది వ్యవసాయ రంగంలో పనిచేస్తున్నారు. కానీ దేశ జీడీపీలో వ్యవసాయం రంగం ద్వారా వచ్చేది కేవలం 15 శాతం.  ప్రస్తుత సంక్షోభానికి చాలా కారణాలు ఉన్నాయి. 

పంటకు గిట్టుబాటు ధర నిర్ణయంలో వైఫల్యం

మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్‌లో వర్షాలు సంవృద్ధిగా కురిశాయి. పంటల దిగుబడి భారీగా పెరిగింది.  ఉత్పత్తి పెరగడంతో ఉల్లి, ద్రాక్ష, సోయా, మెంతి, మిర్చి ధరలు భారీగా పతనమయ్యాయి.  పంటలకు గిట్టుబాటు ధర కల్పించడంలో ప్రభుత్వం పూర్తిగా సఫలం కాలేకపోయింది. పంటలకు కనీస మద్దతు ధర కల్పించడంలోనూ ప్రభుత్వం వేగంగా చర్యలు తీసుకోలేకపోయింది.  ప్రభుత్వం రుణ మాఫీ పథకం ఎన్నడూ సరిగా పనిచేసేలా రూపొందించలేదు.  అమలు గురించి ప్రశ్న కాదు. పథకం రూపకల్పనలోనే లోపాలున్నాయి. రుణ మాఫీకి సంబంధించి రెండో విషయం.. అప్పుల్లో అధిక భాగం ప్రైవేటు వడ్డీ వ్యాపారుల నుంచి తీసుకున్నవే.  కేవలం బ్యాంకు రుణాలకు మాత్రమే ఉద్దేశించిన రుణ మాఫీ ఈ ప్రైవేటు అప్పులకు వర్తించదు. గ్రామీణ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ అంతకంతకూ సమస్యాత్మకంగా మారుతోంది. ఒకవైపు రుణం పొందడం మరింత ఎక్కువగా కష్టమవుతోంది.  ‘వ్యవసాయ రుణాలు నేను రెట్టింపు చేశాను.. మూడు రెట్లు పెంచాను’ అని ప్రణబ్‌ముఖర్జీ నుంచి  నిర్మలాసీతారామన్ వరకు  ప్రతి ఆర్థికమంత్రీ చెప్పుకుంటారు. అది నిజం. కానీ అది వ్యవసాయదారులకు చేరటం లేదు.  వ్యవసాయ వాణిజ్యానికి వెళుతోంది.  2017 సంవత్సరానికి నాబార్డు మహారాష్ట్ర లింక్ క్రెడిట్ ప్రణాళికలో 53 శాతం రుణం ముంబయి, దాని పరిసరాల్లోని పట్టణ ప్రాంతాలకు కేటాయించారు.  ముంబయిలో వ్యవసాయదారులెవరూ లేరు,  కానీ వ్యవసాయ వ్యాపారాలున్నాయి. అంటే వ్యవసాయ రుణాల్లో సింహ భాగం వ్యవసాయానికి అందటం లేదు. దీనివల్ల చిన్న రైతులు రుణం పొందటం అంతకంతకూ కష్టమవుతోంది. వారు ప్రైవేటు వడ్డీ వ్యాపారులను ఆశ్రయిస్తారు.  నీరవ్ మోదీ, విజయ్ మాల్యా వంటి వారు భారీ మొత్తాల్లో రుణాలు పొందుతారు. కానీ ఒక రైతు రూ. 50 వేల రుణ మైనా సులువుగా పొందలేడు.  ఈ రుణ మాఫీల ద్వారా మనం నీటి కుళాయి కట్టేయకుండా నేల మీద తడిని తుడుస్తున్నామన్నమాట. అందుకే అది పనిచేయడం లేదు.   కనీస మద్దతు ధర అనేది స్వామినాథన్ కమిషన్ చేసిన సిఫారసు. ఉత్పత్తి వ్యయాన్ని నిర్ణయించటానికి మూడు పద్ధతులున్నాయి.

ఎంఎస్ పీని నిర్ణయించడం ఎలా?

ఎంఎస్‌పీని నిర్ణయించేటపుడు… విత్తనాలు, ఎరువులు, క్రిమిసంహారాల వ్యయంతో పాటు కుటుంబ సభ్యుల శ్రమనూ, ఇతర అంశాలనూ పరిగణనలోకి తీసుకోవాలని స్వామినాథన్ కమిషన్ సిఫారసు చేసింది.  కానీ కేవలం విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుమందుల ఖరీదు మాత్రమే ఉండే విధానాన్ని మాత్రమే ఎంఎస్‌పీ నిర్ణయానికి ప్రభుత్వం పరిగణనలోకి తీసుకుంది. ఇది కేవలం కంటితుడుపు మాత్రమే. రైతులకు మేలు చేసేది కాదు. రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేస్తామని కూడా ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.  కానీ ఆ ఆదాయం పెరుగుదల నామమాత్రంగా ఉంటుందా వాస్తవికంగా ఉంటుందా అనేది విస్పష్టంగా చెప్పలేదు. ప్రభుత్వం కేవలం ప్రజలను మభ్యపెట్టే మాటలు మాత్రమే చెప్తోంది. ఈ పాదయాత్ర చేస్తున్న రైతులు కూడా మోసపోబోతున్నారు. వ్యవసాయ సంక్షోభం 2014 తర్వాత పెరిగింది నిజమే. కానీ ఇది 2014 లోనే మొదలుకాలేదు. ఇది నూతన సరళీకరణ విధానాలను అమలుచేయటం మొదలైనప్పటి నుంచి 20 ఏళ్లుగా పెరుగుతూ వచ్చిన సంక్షోభం. అయితే 2014 నుంచి ఈ పరిస్థితి మరింతగా దిగజారిందని చెప్పొచ్చు.  గత 20 ఏళ్లలో వ్యవసాయ సంక్షోభం తీవ్ర స్థాయికి చేరిన ఉదంతాలున్నాయి. కానీ 2014 నుంచీ అది మరింత విషమించిందనేది నిజం. వ్యవసాయం గురించి ఏమాత్రం తెలియని పార్టీ బీజేపీ నేడు రాజ్యాన్ని నడిపిస్తున్న కార్పొరేట్ రంగం లక్ష్యాన్ని పూర్తి చేయడమే ద్యేయంగా ఎంచుకుంది.   కార్పొరేట్ రంగానికి ఉత్తమ సేవలు అందించేందుకు  బీజేపీ చాలా ముందుంది. ఎన్నికలు దగ్గర పడే కొద్దీ ప్రజల దృష్టిని మతతత్వం వైపు మళ్లించడానికి బలమైన ప్రయత్నం జరుగుతోంది.  సాధారణ  ఎన్నికల్లో విభజన సామాజిక-ఆర్థిక విభజన నుంచి సామాజిక-మతతత్వ విభజనకు మారింది, పరిస్థితులు మరింత దిగజారనున్నాయి.  ఎన్నికల్లో ఇతర అంశాలు చాలా ఉంటాయి. ప్రతిపక్షం ఏకమవుతుందా లేదా అన్న దాని మీద కూడా ఎన్నికల ఫలితం ఆధారపడి ఉంటుంది.

ఢిల్లీలో సభలను నిషేధించారు

బ్యాంకుల రుణ వ్యవస్థ ధ్వంసం

జాతీయ బ్యాంకుల రుణ వ్యవస్థను బీజేపీ ప్రభుత్వం ధ్వంసం  చేసింది.   బ్యాంకులు తమ రుణాలను రైతుల నుంచి మధ్య తరగతికి, ఎగువ మధ్యతరగతికి, నీరవ్ మోదీ వంటి వారికి మళ్లించారు. నిజానికి గత 20 ఏళ్లలో భారతదేశంలో వ్యవసాయ కుటుంబాలు రెట్టింపయ్యాయి. అంటే వ్యవసాయ రుణాలు పెంచాలి.      కానీ ప్రభుత్వం ఆ నిధులను సమాజంలో ధనిక వర్గాలకు ప్రత్యేకించి కార్పొరేట్ రంగానికి మళ్లించింది.  వ్యవసాయాన్ని కార్పొరేట్లు స్వాధీనం చేసుకోవడానికి ప్రభుత్వాలు సహాయం చేశాయి. నేడు.. వ్యవసాయంలో కీలకమైన పెట్టుబడి సాధనాలను కార్పొరేట్ రంగం నియంత్రిస్తోంది.  బ్యాంకులు తమ రుణాలను రైతులకు బదులుగా కార్పొరేట్ రంగానికి మళ్లిస్తున్నాయి. కార్పొరేట్ రంగం లక్ష్యాలను నెరవేర్చటానికి ప్రభుత్వాలు పోటీపడుతున్నాయి. జాతీయ రైతు కమిషన్ అంటే స్వామినాథన్ కమిషన్ సిఫారసులను అమలు చేయాలి.  వ్యవసాయ సంక్షోభం మీద పూర్తిగా చర్చించటానికి ప్రత్యేకంగా పార్లమెంట్ సమావేశాలు నిర్వహించాలి.  మూడు రోజుల పాటు స్వామినాథన్ కమిషన్ మీద చర్చ. మూడు రోజులు రుణం విషయం మీద చర్చ. మూడు రోజులు దేశంలో నీటి సంక్షోభం మీద చర్చించాలి.